Titova kolekcija slika

Posetioci Galerije Matice srpske u Novom Sadu moći će do 8. juna da pogledaju nedovoljno
poznatu stranu života Josipa Broza Tita. Reč je o izložbi „Zbirka slika druga predsednika”.



Praznik u selu, Krsto Hegedusic

U Novom Sadu je tokom proteklih dana bilo otvoreno nekoliko neuobičajenih izložbi. Naime, tokom
Noći muzeja, u Galeriji Podrum je prvi put bila prikazana „Umetnost marginalije”. Reč je o crtežima
tridesetak poslanika u skupštinama Jugoslavije, Srbije i Vojvodine koji su nastali u periodu od 1975.
do 1995. godine. Od autora su zastupljeni Slobodan Milošević, Boško Krunić, Strahinja Kastratović
i drugi. Sa druge strane, Josip Broz Tito se aktivno bavio fotografijom i podržavao je apstraktni likovni
izraz posle pada Gvozdene zavese. Međutim, izbor slika koje su krasile zidove njegove rezidencije,
pokazuje da je Broz bio skloniji klasičnom slikarstvu.


Nekada privatna kolekcija predsednika obuhvata dela vrhunskih nacionalnih umetnika XX veka, ali i primere
holandskog slikarstva iz XVII i XVIII veka. Bez obzira na to da li su nekada bile smeštene u salonima
ili spavaćim sobama rezidencijalnog kompleksa u Užičkoj ulici br. 11-17, slike koje se ovom prilikom
mogu videti imaju specifičnu istorijsku i umetničku vrednost. Celokupna kolekcija je donekle ličnija od
one koja krasi poslovne prostore zgrade Naftne industrije Srbije ili od onih vrednih slika koje su u
prostorijama Narodne skupštine. Mada Tito nije imao dela Miodraga Miće Popovića ili Vladimira
Veličkovića, slike koje je posedovao nisu od manjeg značaja za savremenu publiku. Među njima se
mogu videti primeri rumunskog imresionizma, italijanskog slikarstva na bakru iz 1700. godine, ali i slika
koja je poklon od Pape. Stoga je za moto ove izložbe uzet natpis sa fasade kuće Đoakina Rosinija,
kompozitora opera: ne gospodar kuće, već kuća gospodara.
Među slikama se izdvaja Mladost – kraljica života iz 1915, umetnika Vlaha Bukovca. Tito je ovaj rad,
impresioniran njegovom lepotom i zadovoljstvom koje izaziva kod gledalaca, za života poklonio Muzeju
„25. maja” da bi što veći broj ljudi mogao da ga vidi. U ciklus slika koje prikazuju žene, spada i Lukrecija
nepoznatog autora, koju je Tito uvek nosio sa sobom, čak i na odmor. Osim toga, izložen je i Portret
drugarice Jovanke koji je Omer Mujadžić uradio 1951. godine. Ova slika je bila postavljena u zlatnom
salonu i jedna je od šest dela koja su na ovoj izložbi premijerno prikazana javnosti. Jedano od njih je
slika Usamljeni vuk Alfreda Vijeruža Kovalskog sa početka XX veka za koju se smatra da simbolično
predstavlja Josipa Broza Tita.




Mladost – kraljica života (Vlaho Bukovac); Portret drugarice Jovanke (Omer Mujadžić);
Davanje desetine (Gebrant van den Ekhut)


Portret koji je uradio Moša Pijade 1931. godine bio je smešten u salonu na spratu jer se pretpostavlja da
Broz nije bio zadovoljan ovim delom. Ujedno, ova slika je jedan od dva portreta Tita koja su postojala u
rezidenciji, s tim što je autor drugog Đorđe Andrejević Kun. Za razliku od prvog, drugi portret je bio smešten
u holu, vidljiv odmah čim se uđe u rezidenciju, i predstavlja celu figuru Tita, u stavu u kojem ga ljudi najčešće
pamte. Od istorijskog značaja je slika Nikole Taneva, Ulica Josipa Broza Tita u Sofiji iz 1947, s obzirom na to
da je ta ulica promenila naziv ubrzo nakon što je slika stvorena. Ovaj Taneov rad je bio poklon Titu od strane
Narodne Republike Bugarske. Velik deo izloženih slika postao je deo kolekcije upravo putem darivanja.

Davanje desetine, Gebranta van den Ekhuta, učenika Rembranta, najskuplja je i najvrednija slika u kolekciji.
Od 1650. godine kad je završena, ova slika je pretrpela velika oštećenja i prošla je kroz proces restauracije
od strane konzervatora Galerije Matice srpske. Jedini primerak naivnog slikarstva je Praznik u selu Krsta
Hegedušića, dok su Fazani Mila Milunovića deo brojnih prikaza scena iz lova koji su bili smešteni u trpezariji
rezidencije. Od životinjskih motiva, izdvaja se odeven pas slikara Žozefa Stivensa iz sredine XIX veka. Ova
slika je inspirisala Bodlera da napiše tekst „Dobri psi”, dok ju je Broz držao u svom kabinetu.



Fazani, Milo Milunović


Paralelno sa izborom iz Titove kolekcije, u Muzeju Vojvodine je organizovana izložba fotografija „Zlatni album”
koja prikazuje modni stil odevanja bračnog para Broz. Posetioci će tu izložbu moći da pogledaju do 10. juna.

„Zbirka slika druga predsednika” je odabir od 1131 slike iz Titove kolekcije koje se čuvaju u Muzeju istorije
Jugoslavije i Muzeju „25. maj”. Kustos je dr Nenad Radić, a posetioci mogu besplatno posetiti Galeriju Matice
srpske petkom od 12 do 20 sati. Ostalim danima, Galerija je otvorena do 18h, a nedelje i ponedeljci su
rezervisani samo za najavljene grupne posete.

( b92.net )