Suncokret

[You must be registered and logged in to see this image.]


Suncokret potiče iz Sjeverne Amerike, ali je putovao na relaciji Evropa – Amerika puno puta prije nego što je postao ovakav kakav je danas. Vjeruje se da je suncokret bio među prvim usjevima koji su se počeli gajiti na američkom kontinentu. Prije toga je slobodno rastao u prirodi i ljudi su ga koristili kao prirodni izvor masti. Sjemenke su se mljele i miješale sa brašnom da bi se napravio hljeb (koji je danas najsličniji lepinji). Prije pet hiljada godina ljudi su počeli uzgajati suncokret i to na današnjem području Meksika. Nakon što je kultivisan, njegove sjemenke su bile krupnije i više ih je bilo od onih koje su se mogle naći kod nekultivisane biljke.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Pretpostavlja se da je suncokret pripitomljen prije kukuruza. Na početku je služio kao prirodni izvor masti i upotrebljavao se kao dodatak prilikom spremanja mesa koje je bilo manje masno. Na jugu Meksika, Asteci su takođe uzgajali suncokret, ali su ga i obožavali. U hramovima koji su bili posvećeni suncu, sveštenik je nosio odoru napravljenu od cvjetova suncokreta što mu je davalo božanski izgled.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Danas se sjemenke suncokreta mogu svuda naći i možete ih konzumirati između obroka bez bojazni da ćete pokvariti apetit. U stara vremena, suncokret se nije koristio samo u ishrani. Naime, koristio se i u pravljenju boja, posebno ljubičaste, kojom su se farbale tkanine, tijela (prilikom rituala) i razni objekti. Neki dijelovi biljke su se koristili u pripremanju lijekova protiv ujeda zmije i raznih masti. Ulje se, takođe, koristilo za mazanje kose i tijela. Obzirom da stara društva nisu mogla priuštiti luksuz, stabljika biljke bi se sušila i koristila bi kao građevinski materijal.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Nakon što su Evropljani otkrili „Novi svijet“, počeli su, između ostalog, i da prenose sjemenke raznih biljaka u „Stari svijet“. Vjeruje se da je tako i suncokret stigao u Evropu, tačnije u Španiju, početkom šesnaestog vijeka, ali zbog svog veličanstvenog izgleda (smatran je egzotičnom biljkom) koristio je kao ukrasna biljka. Postoji evidencija o patentu za cijeđenje ulja iz sjemenki suncokreta, ali mnogo kasnije – tek 1716. godine.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Tek u osamnaestom vijeku je suncokret kultivisan u Evropi, a za to treba biti zahvalan (nećete vjerovati!) Petru Velikom. Tokom jednog od svojih putovanja, Petar Veliki je došao u Holandiju i tu je ugledao suncokret koji ga je očarao. Ponio je sjeme u Rusiju i ljudi su, bar na početku, bili pomalo zbunjeni ovom biljkom. Međutim, šta se desilo: tokom posta, Ruska Pravoslavna crkva je branila svojim vjernicima konzumiranje ulja, ali ulje suncokreta nije bilo na „zabranjenoj listi“ te su Rusi objeručke prigrlili suncokret. U trećoj dekadi devetnaestog vijeka suncokretovo ulje koje se proizvodilo u Rusiji je postalo veoma unosan posao.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Rusija je bila preplavljena suncokretom sadeći preko osamsto hiljada hektara godišnje, a postojale su dvije vrste: jedna se koristila za proizvodnju ulja, a druga za vlastitu upotrebu. Čak je i ruska vlada investirala u istraživanje i razvoj suncokreta, a ruski naučnik Pustovoit je bio pokretač jednog od najuspješnijih projekata razmnožavanja – naučnici i dan danas hvale ovaj projekat. 1830. godine, suncokret se ponovo vraća na američko tlo.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Amerikancima je trebalo puno vremena da suncokret iskoriste na način da od njega mogu zaraditi, a prvi slučaj koji je zabilježen je bio da se od suncokreta pravila silaža za ishranu kokoški. Ipak, 1926. godine suncokretovo ulje počinje da se proizvodi u Americi, a 1930. godine u Kanadi.

[You must be registered and logged in to see this image.]


Osamdesetih godina prošlog vijeka, SAD su sadile oko dva miliona hektara suncokreta. Tada se desilo novo putovanje – suncokret je ponovo krenuo na put i opet završio u Rusiji. Početkom osamdesetih godina prošlog vijeka, Evropljani su bili jako zabrinuti za zdravlje zbog holesterola i potražnja za suncokretovim uljem se povećala do te mjere da Rusija nije više imala toliko ulja za izvoz. Sjemenke su iz SAD-a uvožene u Rusiju i tu su se rafinisale. Danas je drugačija situacija i izvoz sjemenki ili suncokretovog ulja iz SAD-a je relativno mali.


Autor: minimagazin.info